Budapeşte, İstanbul, Ankara / 26 Eylül 2013
Hak örgütleri, Bursa Valiliği’nin, TBMM’den gelen bir bilgi talebine verdiği yanıtta, bu kentte yaşayan Roman yurttaşlarla ilgili değerlendirmelerini endişe ile karşılamaktadır. Önyargılı genellemelere dayanan bu değerlendirme, ayrımcı ve ırkçı bir bakış açısını yansıtmaktadır.
25 Eylül 2013 günü basında yer alan bir habere göre, TBMM Dilekçe Komisyonu, bir vatandaştan, Bursa’nın bazı mahallelerindeki Romanlara ilişkin bir başvuru almıştır. Komisyon bu başvuru üzerine, Bursa Valiliği’nden, kentteki Romanlara ilişkin bilgi talep etmiştir. Bursa Valiliği’nin cevabi yazısında, “Bu zamana kadar gerek yapılan çok yönlü çalışmalarda gerekse vatandaşlarca yapılan ihbarların değerlendirilmesi neticesi, … Roman vatandaşların genelinin yasal gelir getirici herhangi bir sanat ve mesleklerinin olmadığı, bu sebeple gerek uyuşturucu ticareti ve gerekse kendilerine kazanç sağlayıcı olarak gördükleri hırsızlık, yankesicilik, kapkaç, gasp gibi suçları işleyerek hayatlarını sürdürdüklerinin gözlemlendiği…” ifade edilmiştir.
Valiliğin açıklaması, başta Anayasa’nın, kanun önünde eşitliği düzenleyen 10. Maddesi, Türk Ceza Kanunu’nun 122. Maddesi, Türkiye’nin taraf olduğu Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme olmak üzere ulusal ve uluslararası insan hakları hukukuna ve normlarına da aykırıdır.
Kamu otoritesi, hiçbir gruba önyargılı yaklaşamaz, dışlayıcı, ayrıştırıcı bir dil kullanamaz. Tam aksine, kamu yetkililerinin temel görevlerinden biri, ayrımcılıkla mücadele etmektir. Önyargılı bir genellemeyi temel alan Bursa Valiliği’nin saptaması, herhangi bir ciddi araştırmaya dayanmadığı gibi, “suç ve cezanın ferdiliği” ilkesini göz ardı etmekte ve toplumun belirli bir kesimini etnik kimliği üzerinden itham ederek ırkçılığa ve ayrımcılığa zemin hazırlamaktadır. Romanlara yönelik olumsuz ve dışlayıcı önyargıların hakim olduğu bu açıklama, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 2010 yılında şahsen başlattığı “Roman açılımı” ile de çelişmektedir. Valilik açıklaması, Roman açılımının kapsamlı politikalar ve düzenlemelerle desteklenmesi ve güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koymuştur.
Toplumsal eşitliği ve ayrımcı uygulamalara karşı mücadeleyi güçlendirmesi beklenen yeni “Demokratikleşme Paketi”nin açıklanacağı bugünlerde, Bursa Valiliği’nin yazısı büyük hayal kırıklığı yaratmıştır.
Hak örgütleri olarak Bursa Valiliği’nce konuya ilişkin kapsamlı ve doyurucu bir açıklama yapılmasını, Bursalı Roman yurttaşlardan özür dilenmesini talep ediyoruz.
Avrupa Roman Hakları Merkezi (ERRC)
Helsinki Yurttaşlar Derneği (hYd)
İnsan Hakları Derneği (İHD)
İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği (MAZLUMDER)
Türkiye Roman Hakları Forumu (ROMFO)