Bundan tam 54 yıl önce, 12 Mart 1971 günü Türk Silahlı Kuvvetleri, yönetime darbe yoluyla el koydu. Ülkede sıkıyönetim ilan edildi, özgürlükler askıya alındı ve sivil yönetim tümüyle devre dışı bırakıldı. Böylece aralarında asılarak idam edilen Deniz Gezmiş’in, Yusuf Aslan’ın ve Hüseyin İnan’ın da bulunduğu çok sayıda gencin ölümüne, işkence görmesine, sakat kalmasına, binlercesinin de hapse atılmasına giden yol açılmış oldu. Başta 1961 Anayasası olmak üzere, mevzuatta önemli değişiklikler yapılarak, hak ve özgürlükler kullanılamaz hale getirildi. Sıkıyönetim kararları ile sürgünler gerçekleştirildi. İnsanlar yaşadıkları yerleri terke zorlanarak önemli bir kısmı mülteci olarak yaşamaya mecbur bırakıldı. Binlerce kamu görevlisi ya görevden alındı veya sürgün edildi. 12 Mart sürecinin toplumda yarattığı tahribat, 1980 yılında yaşanan 12 Eylül darbesiyle artarak devam etmiştir.
1950’li yıllarda çok partili döneme geçilmesinden sonra on yıllık aralarla 1960, 1971, 1980 darbeleri ve 28 Şubat 1997 Post Modern darbesi ile 15 Temmuz 2016 yılında yaşanan darbe girişimi ve e-muhtıralarla demokrasinin askıya alınması bu coğrafyada Darbe Mekaniğinin her daim canlı olduğunu gösteren olgulardır. Darbe ile görevden uzaklaştırılan siyasi partiler normalleşme süreçlerinde seçimle iktidara geldiklerinde bile darbelerle yüzleşme cesaretini gösteremedikleri görülmüştür.
Demokrasinin tüm kurum ve kuralları ile yerleşmesi, hukukun üstünlüğünün sağlanması ve insan hakları değerlerine dayalı bir toplumsal yaşamın inşası için darbelerle yüzleşilmesi önemli bir görevdir. Darbeler döneminde yaşanan ağır insan hakları ihlallerinin faillerinin ortaya çıkarılması, sorumlularının yargılanması, mağdurlardan özür dilenmesi ve onarıcı adaletin sağlanması tüm demokrasi güçleri ve insan hakları savunucularının ertelenemez bir görevidir.
İnsan Hakları Derneği olarak, 12 Mart 1971 askeri darbesi ile öncesinde ve sonrasında yaşanan tüm darbelerle hesaplaşılmasını demokratik bir toplumun inşası için zorunlu görmekteyiz. 12 Mart 1971 Askeri darbesinde mağduriyet yaşayan, hayatını kaybeden tüm yurttaşları saygı ve minnetle anıyoruz. Darbecilerin yargılanması ve hakikatin ortaya çıkarılması mücadelemizi sürdürüyoruz.
Siyasi partileri, sivil toplum örgütlerini ve tüm demokrasi güçlerini darbelerle hesaplaşılması ve demokratik toplumun inşası için mücadele etmeye çağırıyoruz.
İnsan Hakları Derneği
