HAKKIMIZDA

İnsan Hakları Derneği, 17 Temmuz 1986 tarihinde, aralarında tutuklu-hükümlü yakınları, yazar-gazeteci, hekim, hukukçu, mimar- mühendis ve akademisyenlerin yer aldığı çeşitli meslek gruplarına mensup 98 insan hakları savunucusu tarafından kuruldu.

Kurucular, 12 Eylül 1980’de yapılan askeri darbenin ardından siyasi parti, dernek ve sendikaların kapatılması, başta anayasa olmak üzere temel hak ve özgürlüklerle ilgili yasaların iptal edilmesi, toplum üzerindeki baskıcı-otoriter uygulamaların yoğunlaşması ve  gözaltında ve cezaevlerinde işkence ve kötü muamelelerin had safhaya ulaşması nedeniyle  oluşan ağır tahribatın giderilmesine ve toplumun duyarlı olmasına katkıda bulunmak fikriyle harekete geçti. Derneğin kuruluş amacı “İnsan hak ve özgürlükleri konusunda çalışmalar yapmak” şeklinde formüle edildi ve bu ifade İHD Tüzüğünde de yer aldı.

İHD’nin yönetici ve aktivistleri, bu amaçla yıllar içinde, ülkedeki ve dünyadaki insan hakları ile ilgili uygulamaları izleyerek bilimsel incelemeler ve araştırmalar yaptı. Bu alana ilişkin tespitlerini raporlar yayınlayarak, dünya ve Türkiye kamuoyunu bilgilendirdiler. İnsan hakları savunucuları, hak ihlallerinin meydana geldiği mahallerde bulundu ve hak ihlaline uğrayan kişi ve kurumların başvuru ve şikayetlerini ilgili mercilerin ve kamuoyunun bilgisine sundu. Bireylere insan hakları bilinci aşılamaya yönelik açık oturumlar, konferanslar, seminerler, paneller ve sempozyumlar gerçekleştirdi. Kuruluşundan günümüze dek çeşitli dönemlerde, genel af, ölüm cezası, savaş karşıtlığı, barış, DGM’ler, düşünce özgürlüğü, gözaltında kaybetmeler, faili meçhul öldürmeler, işkence ve kötü muamele, cezaevleri, çalışma yaşamı gibi alanlarda ülke çapında kampanyalar düzenlediler.

İHD yönetici ve üyeleri, bir yanda insan hak ve özgürlüklerini savunurken, diğer yanda devletin ve hakları ihlal eden kesimlerin baskılarına maruz kaldı. Yıllar içinde 23 üye ve yöneticisi faili meçhul cinayetler sonucu yaşamını yitirirken, yüzlerce üyesi yaralandı. 1998 ve 2002 yıllarında, dönemin genel başkanları, derneğin genel merkezinde, silahlı ve fiziksel  saldırıya maruz kaldı. Derneğin yüzlerce yönetici ve üyesi, insan hakları alanındaki faaliyetlerinden dolayı yargılandı, hapis ve para cezalarına mahkum edildi.

İHD, dünyanın birçok ülkesindeki insan hakları örgütleriyle iletişim halinde ortak çalışmalar yürütür. Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu’nun (FİDH) ve Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları Ağı’nın (EMHRN) üyesi olan İHD; İnsan Hakları Ortak Platformu (İHOP) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın kurucuları arasında yer alır. Kurulduğu gün yapılan ilk yönetim kurulu toplantısında ilkelerini belirledi.

İHD’nin kurucuları, günümüzde birçoğu hayatta olmayan [koyu belirtilenler] aşağıdaki kişilerden oluşmaktadır:

Adnan Çelik
Ahmet Abakay
Ahmet Bozkurt Çağlar
Ahmet H. Kırım
Ahmet Tahtakılıç
Akın Birdal
Ali Aydemir
Ali Bozkurt
Ali Özpolat
Ali Sirmen
Arslan Başer Kafaoğlu
Aydın Aybay
Aydın Erdoğan
Aykut Başçıl
Ayşe Sirmen
Aziz Nesin
Bekir Doğanay
Cahit Talas
Cevat Geray
Didar Şensoy
Emil Galip Sandalcı
Erbil Tuşalp
Ercümennt Tahiroğlu
F. Adalet Sümer
Fatma Çakır
Fatma Ümit Sezer
Fevzi Bahattin Argun
Filiz Karakuş
Gencay Gürsoy
Gülizar Çağlayan
Gülten Akın
Güngör Aydın
H. Alpay Kabacalı
Haldun Özen
Halit Çelenk
Haluk Bahri Gerger
Hamdi Konur
Handan Koç
Hıdır Göktaş
Hikmet Koçak
Hüseyin Ekinci
Hüsnü Öndül
Işıl Özgentürk
İbrahim Açan
İbrahim Saydan
İbrahim Tezan
İbrahim Yetkin
İsmail Sami Çakmak
İsmet Özdal Demirdöven
İsmet Pekdemir
İzzet Eray
Jülide Gülizar
Kazım Bayraktar
Kemal İ. Keleşoğlu
Leman Fırtına
M. Emin Değer
M. Nuri Karacan
M. Oktay Akıncı
M. Suphi Gürsoytrak
M. Yücel Akıncı
Mahmut Tali Öngören
Mehdi Bektaş
Mehmet Ali Aybar
Melahat Sarptunalı
Mihriban Kırdök
Murat Kadri Belge
Müşerref Toper
Nebi Barlas
Neriman Deniz
Nevzat Helvacı
Niyazi Ağırnaslı
Nurkut İnan
Nusret Fişek
O. Merih Sezen
Osman Ergin
Osman Öge
Perihan Akçam
Ragıp Zarakolu
Recep Cüre
Rona Aybay
S. Özcan Öktem
Sacide Çekmeci
Sadık Gürbüz
Sennur F. Çelik
Serap Yakut
Şaziment Şulekoğlu
Şirin Tekeli
Şükran Akın
Şükran Ketenci
Tahsin Şulekoğlu
Vahide Açan
Vecihi Timuroğlu
Veli Devecioğlu
Yavuz Önen
Yücel Sayman
Z. Ayla Akbal
Zarif Sel
Zeki Tavşancıl

Bir cevap yazın