İHD seçim gözlemcilerinin Genel Merkezimize ulaştırdığı bilgilere göre seçim günü sandıklar kapanana kadar yaşanan ihlaller ve aldığımız tedbirler şunlardır.
1. Öncelikle Erzurum ve Ağrı başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde üzerinde İçişleri Bakanlığı ibaresi bulunan “Seçim Görevlisi Tam Erişim” bilgisini içeren yaka kartlarının sivil ve resmi polisler ile sivil vatandaşlar tarafından taşındığı görülmüştür. Bu durumun seçimleri manipüle etmeye dönük girişim olma ihtimali yüksek olduğundan konu YSK’ya intikal ettirilerek acil tedbir alması istenmiştir.
YSK başvurumuzu kabul etmiştir. Ayrıca, Erzurum Valiliği açıklama yaparak bu kartla ilgilerinin olmadığını ve gerekli soruşturmanın yapılacağını belirtmiştir.
2. Şanlıurfa ili Suruç ilçesinde AKP Şanlıurfa milletvekili ve adayı İbrahim Halil Yıldız’ın silahlı korumaları eşliğinde Suruç Atatürk ve Cumhuriyet ilkokulları ile GAP Anadolu Lisesine giderek oradaki seçmenleri tehdit ettiği, bazı sandıklarda seçmenlerin cep telefonlarına el koyduğu, HDP’li sandık üyelerini darp ettiği ve blok oy kullandırttığı yönünde güçlü iddialar bulunmaktadır, gözlemcilerimiz de bu iddiaların yaygın olduğunu gözlemlemiştir.
Suruç İlçesi İmam Hatip Lisesi’nde AKP’li vekilin silahlı korumalarının sebep olduğu ve çok sayıda kişinin yaralandığı bilgisi gelmiştir.
Suruç ilçesi Süleyman Şah ilköğretim okulu 1068 sayılı sandıkta aynı anda çok sayıda kişinin oy kullandığı bilgisi gelmiştir.
Suruç İlçesi Hürriyet ilköğretim okulu 1111, 1112 ve 1109 nolu sandıklarda blok oy kullanıldığı, bu okula sabah saatlerinde İbrahim Halil Yıldız ve 200’e yakın silahlı koruması ve polisin içeri girip herkesi dışarıya çıkardığı bilgisi gelmiştir.
Ayrıca Suruç’ta çok sayıda oy pusulasının yer aldığı çuvalların ele geçirildiği öğrenilmiştir.
Suruç’ta Vali Ziya Çöker Ortaokulunda 1117 Nolu sandıkta oy pusulası ve zarflarının bittiği söylenerek seçmenlerin geri gönderildiği bilgisi gelmiştir.
Suruç Bilge İlköğretim Okulu bahçesindeki araçlarda çok sayıda oy pusulası ele geçirilmiştir.
Suruç ilçesinde bugün yaşanan olaylar bu ilçede adil ve dürüst seçim ilkesinin ayaklar altına alındığı, seçmen iradesine müdahale edildiğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, YSK’nın bu ilçedeki seçimleri iptal ederek bir başka zamanda yapılmasını sağlaması ve bu arada geçen sürede olayları gerçekleştiren ve sebep olanlar hakkında adli ve idari soruşturma yürütülmesini zorunlu kılmaktadır. İHD bu ihlal iddialarıyla ilgili YSK’ya başvuruda bulunmuştur.
3. Merkez Haliliye ilçesi Ululan İmam Hatip Ortaokulunda CHP’li sandık görevlileri darp edilerek okul dışına çıkarılmıştır.
Şanlıurfa ili Karaköprü Geçit ilkokulunda 1196 nolu sandıkta kadınların yerine erkeklerin oy kullandığı tespit edilmiştir.
Aynı ilçenin 2242 nolu sandıkta müşahitlerin tehdit edildiği ve sandıklara yaklaştırılmadığı bilgisi gelmiştir.
Urfa Eyyübüye Bulduk köyü 2044 nolu sandıkta kadınların oy kullanmasına izin verilmedi.
Urfa Eyyübiye Olgunlar köyü Kavatlı köyü 2110 nolu sandıkta kadınları sandık başından gönderen muhtarın ”biz sizin yerinize oy kullanırız dediği” bildirildi.
Urfa’da Eyyibiye ilçesi Akbilek köyünde müşahitlere yönelik saldırılar da sosyal medyaya yansıdı. O müşahitlerden biri de Deniz Özgür’dü. BBC Türkçe’ye konuşan müşahit Özgür”Kürekle kovaladılar, canımızı zor kurtardık” dedi.
Deniz Özgür’ün anlatımlarına göre, 900 oy bulunan bir okulda görevliydiler. İlk kez bir seçimde müşahitler köylere gelmeye başladığı için şaşkındı. Sabah 6’da okula gittikleri andan itibaren köylüler hoşnutsuzluklarını dile getiriyorlardı.
Deniz Özgür şöyle devam etti:
“Buradaki seçmenler, mevcut olmayan seçmenler için de oy kullanmak istiyorlar. Bazı vatandaşlar ellerinde seçmen kağıdı balyalarıyla geliyor ve köyün dışında bulunan ama ikameti orada olan kişiler adına oy kullanmak istiyorlar. Biz bunları engellemeye çalıştık. Bu nedenle müşahitlere saldırılar olmaya başladı.”
4. Diyarbakır ili Bağlar İlçesi Mesut Yılmaz ilköğretim okulunda elinde boş zarflarla gezen bir şahıs sandık görevlileri tarafından yakalanarak polislere teslim edilmiştir. Aynı ilçede Akkoyunlar ilköğretim okulunda çok sayıda mühürsüz oy pusulası yakalanmıştır. Benzer şekilde, Yunus Emre ilköğretim okulunda AKP’li görevliler dışında sandık görevlilerinin okula alınmadığı, itirazlardan sonra diğer partilerin görevlilerinin alındığı bilgisi edinilmiştir.
Diyarbakır İli Bismil ilçesi Göksu Köyü ilköğretim okulunda engelli Fatma Koçer isimli 80 yaşındaki kadın yakınları tarafından taşınarak oy kullandırtıldı.
Diyarbakır İli Eğil ilçesi Yukarıhandan köyünde yaşanan usulsüzlükler nedeniyle oy kullanma işlemine ara verilmiştir.
Diyarbakır ili Çınar ilçesi Çataltarla köyünde korucuların halka oy kullandırtmadığı belirtilmiştir.
Diyarbakır ili Kulp İlçesi Koçgar köy yolunu kapatan korucular HDP’li sandık görevlilerinin köye girişini engellemiştir.
Diyarbakır’da Kulp’a bağlı dört ayrı kırsal mahallede, asker ve korucular uzun namlulu silahlarıyla okullara girdi, Eğil’in Yukarı Haydan köyünde usulsüzlükler nedeniyle oy kullanma işlemi durduruldu, Yenişehir ve Çınar’a bağlı iki köyde ise, sandık başında ihlallerin yaşandığı aktarıldı.
Diyarbakır’ın Bismil ilçesine bağlı Üçtepe köyünde sabah saatlerinde toplu oy kullanmak isteyen AKP Gençlik Kolları üyelerine gözlemci avukatların müdahale etmesiyle gerginlik çıktı. Çıkan gerginlik sonrasında vekil adayı Abdurrahim Durmuş, HDP’li heyet ve avukatları okula almayan askerlerin “Sizi tararız. Sizi burada öldürürüz” diyerek tehdit ettiği kaydedildi. Bu sırada silahlı AKP Gençlik Kolları üyeleri polis korumasında okula girerek sandıkları gezdi.
Yapılan itirazlar sonucunda kaymakam okula çağırılarak içerisinde Garo Paylan ve Abdurrahim Durmuş’un olduğu heyetle görüşme sağlandı. Yapılan görüşme sonrasında vekil adayları dışında iki gözlemcinin sınıflara girmesi yönünde anlaşma sağlandı.
Toplu oy kullanımı ve kadınlara oy kullandırmayan AKP’lilere dönük tutulan tutanaklarla suç duyurusunda bulunulacağı belirtildi.
5. Deniz İli Merkezefendi ilçesinde bulunan 12 okula gönderilmek üzere Nevzat Erten Anadolu Lisesinde tutulan seçim torbalarının yırtık olduğu, zarf ve oy pusulalarının koruyucu ambalajlarının açıldığı tespit edilmiştir.
6. Mardin İli Derik İlçesi Adak köyünde muhtarın halkı tehdit ederek seçmenleri açık oy kullanmaya zorladığı bilgisi gelmiştir.
- İzmir İli çok sayıda okul önünde plakasız araç dolaştığına dair bilgiler gelmiştir.
Bornova’da konvoyla gelen AKP’liler HDP’lileri darp etti
8. Ankara ili Çankaya İlçesi Sokullu Mehmet Paşa Anadolu Lisesi 2425 nolu sandıkta listede adı olmamasına rağmen sandık görevlisinin 2 kişiye oy kullandırttığı bilgisi edinilmiştir.
Ankara ili Sincan ilçesi Akbilek ilköğretim okulunda Oy ve Ötesi müşahitleri AKP ve MHP tarafından engellenmiş, polis tarafından zorla okul dışına çıkartılmıştır.
Ankara ili Mamak ilçesi Ege Mahallesi Metehan ilkokulunda Türkçe bilmeyen Kürt vatandaşlarının yerine oy kullandığı bilgisi vermiştir.
Ankara Çankaya Nurçin Sayan İlkokulu’nda AKP’den görev kağıdı olmayan bir kişi zorla görevli yapıldı.
Ankara Etimesgut Tunahan Mahallesi’ndeki Şehit Abdülkadir Yüzbaşıoğlu okulundaki pusulalar sandıklardaki seçmen sayısından az çıktı, tutanak tutuldu.
Ankara Çankaya ilçesine bağlı olan TSK Mehmetçik Vakfı Hafize İhsan Payaza İlkokul ve Ortaokulu’nda YSK kriterlerine göre oy kullanması yasak olan Askeri Okul öğrencileri vatandaşların tüm itirazlara rağmen oy kullandı.
Ankara Altındağ’da bulunan Atam İlköğretim Okulu’nda CHP bina sorumlusu Fırat Yüksekyol darp edildi. Yüksekyol’un AKP ve MHP’li diğer müşahitler tarafından darp edildiği bildirilirken, avukatlar ve polis olay yerinde tutanak tuttu.
Eski Başbakan Yardımcısı ve AKP Ankara Milletvekili Yalçın Akdoğan , Çankaya’da bulunan Akgül Ulusoy İlkokulu’nu kalabalık bir grupla ziyaret etti. Oy verme işlemlerinde görevli sandık görevlileriyle tokalaşan Akdoğan, daha sonra okul müdürünün odasına geçti. Seçmenlerin “Oy vermeye mi geldiniz” sorusu üzerine Akdoğan, “Hayır ziyarete” dedi. Akdoğan’ın müdürün odasında bir süre kapalı görüşme yapması üzerine seçmenler tepkisini sürdürdü. Bu durumu haber alan Ankara Barosu Başkanı Hakan Canduran, okula gitti. Tepkiler üzerine Yalçın Akdoğan’ın okulu terk ettiği belirtildi.
Çankaya ilçesinde yaşayan çift, Muhsin Ertuğrul Mahallesinde bulunan Necla Kızılbağ Lisesi’ne gitti, oyunu kullanmak istedi. Yanlarında seçmen kağıtları da vardı. Ancak sandık listesinde isimleri yer almıyordu. Bunun üzerine çift oy kullanamadı.
9. Erzurum İli Tekman İlçesinde İHD Bağımsız Seçim Gözlemcisi Serkaç Öztürk gözaltına alınmıştır. Aynı ilçenin Çevirme köyünde halk asker ablukası altında oy kullandığını belirtmiştir.
Erzurum’un Tekman, Hınıs, Karaçoban ve Karayazı ilçelerinde İçişleri Bakanlığı tarafından görevlendirildiklerini söyleyen çok sayıda kişi okul okul gezerek denetim yaptıklarını söylüyor. Kartın üzerinde, “Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Seçim Görevlisi Tam Erişim” yazıyor. CHP Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın da bu durumu sosyal medya hesabından paylaştı. Kişilerin görevinin ne olduğu ise bilinmiyor. Bu konudsa Erzurum Valiliği açıklama yaparak kendileri ile ilgisi olmadığını belirttti.
Erzurum merkez Efendi Mahallesinde İnsan Hakları Derneği (İHD) adına gözlem yapan dernek üyeleri Yavuz Karabudak ve Erdal Özakçıl’ın da gözaltına alınmıştır. İHD Genel merkezinin girişimleri ve ortada bir suç olmaması nedeni ile serbest bırakıldılar. Ancak, bu şekilde gözlem faaliyetleri engellenmiştir.
Erzurum’un Karaçoban ilçesi Kopal Mahallesi’nde oy kullanma işlemleri sırasında çıkan silahlı kavgada, İYİ Parti İlçe Başkanı Mehmet Sıddık Durmaz ve 2 vatandaş öldürüldü. Seçimlere kan bulaştı. İYİ Parti Erzurum Karaçoban İlçe Başkanı Mehmet Sıddık Durmaz, Kopal Mahallesi’nde yer alan İMKB Ortaokulu’nda oy kullanma sırasında çıkan silahlı çatışmada hayatını kaybetti. Yaşanan hadiseyle ilgili Yeniçağ’a konuşan İYİ Parti Erzurum İl Başkanı İbrahim Dumlu, olayı doğrulayarak Durmaz’ın naaşının şu anda hastaneye getirilmekte olduğunu belirtti. CHP Karaçoban ilçe başkanı yılan: “akp’li vekil adayı geldikten sonra kavga çıktı” Yaşanan olayın ardından açıklama yapan CHP Karaçoban İlçe Başkanı Hüsnü Yılan, “İçişleri Bakanlığı’ndan buraya görevli 24 kişi geldi. Biz bunu kabul etmedik, tepki gösterdik. Sonrasında ise ismini bilmediğim AKP Erzurum milletvekili aday adayı olan genç biri geldi. Onun da durmasını kabul etmedik. Kavga çıktı. Ateş ettiler. İYİ Parti ilçe başkanı Mehmet Sıddık Durmaz, oy kullanan bir vatandaş ve Agit Yazan yaşamını yitirdi” dedi.
10. Siirt Pervari İlçesi Doğanköy’de açık oy kullandırıldığı bilgisi gelmiştir.
Siirt Kurtalan’da Albayrak İlköğretim okulunda Kenan Sancar adlı HDP müşahiti sandıkların olduğu yere giren silahlı polislere itiraz ettiği için yarım saat gözaltına alınıp bırakıldı.
11. Batman Gercüş’te, seçimleri izlemek için Türkiye’ye gelin İtalyan gözlemci Chistina Elico yol kontrolünde gözaltına alınmıştır.
12. İstanbul Sarıyer Ayazağa Uğur Erkey İlkokulunda bir kişi üç ayrı kimlikle oy kullanırken yakalanmış ve gözaltına alınmıştır.
İstanbul Kâğıthane Mehmet Akif Ersoy İlkokulunda AKP’nin mahalle temsilcilerinin İyi Parti Milletvekili Ümit Özdağ’a saldırdığı bilgisi gelmiştir.
Esenyurt Zübeyde Hanım İlkokulu 1033 numaralı sandıkta oy kullanırken fotoğraf çeken bir kişi gözaltına alındı.
Mahmudiye ortaokulunda (Aksaray) tüm çuvalların ağzı açık geldi. Tutanaklar tutuldu. İ
İtiraz eden kurul üyelerine rağmen Eseyan Ermeni Lisesi 1217 nolu sandıkta oy kullanmak için giren seçmen fotoğraf çekti. İtirazlara karşın sandık görevlisinin “ fazla kurcalamayın, bir şey yapamam” dediği öğrenildi.
İstanbul Çekmeköy ‘de Hüseyin Avni Sipahi Ortaokulu’nda ikinci defa oy kullanmak isteyen biri tespit edilmiş ve tutanak tutuldu.
Beyoğlu İTO ilköğretim okulunda 2198 nolu sandıkta 1 mükerrer oy kullanıldı. Tutanak tutuldu.
Büyükçekmece Batıköy memurdan ilkokulunda 1120 de kayıtlı olan MHP sandık görevlisi başka başka bir sadıkta oy kullanamaz yazıldığı halde oy kullandı. 1120 de ikinci kez oy kullandırılmadı ve tutanak tutuldu.
Esenyurt Zübeyde Hanım İlkokulunda fotoğraf çektiği için gözaltına kişi sayısı iki oldu.
Dolapdere Hürriyet Bekir ilkokulu 1011 nolu sandıkta oy kullanmak isteyen seçmenlerin büyük bir kısmı okuma-yazma ve Türkçe bilmeyen seçmenlerden oluşuyordu. Sandık görevlileri sürekli kabine girip çıkıp psikolojik baskı uyguluyorlardı. Kürtçe konuşan bir anne ve kızına “ ben anlamıyorum, siz ne konuşuyorsunuz?” diyerek uzaklaştırmaya çalıştı. Kargaşa çıkınca polis geldi. (Görüntü alınmamış.)
Üzerinde AKP afişlerinin olduğu bir seçim aracı Kocaeli Darıca’da gümbür gümbür bir sesle dolaşmakta. Tayyip Erdoğan için yazılan şarkılardan biri çalmaktaydı
125.Yıl İmam Hatip Ortaokulu’nda (Yakuplu- Beylikdüzü-)1568 numaralı sandıkta iki kişinin yerine başkaları oy kullanmış… Bu yüzden kendilerine oy kullandırılmadı. Sandık başkanı tutanak da tutmuyor.
125.Yıl İmam Hatip Ortaokulu’nda 1548 numaralı sandıkta yaşlı ve engellilerin oyun kullanma biçiminde usulsüzlük yapılıyor. Bundan dolayı üç kez (sonuncusu daha şiddetli) kavga, tartışma yaşandı tehditler oldu. AKP’li seçmen aile kendi kızlarını dövdü. Sandık başkanı çok taraflı ve işine hakim değil.
İstanbul Zeytinburnu’ndaki Abdülhak Hamit Ortaokulu’nun bahçesinde MHP ve HDP’li müşahitler arasında başlayan tartışma kavgaya dönüştü. Bir HDP’li kafasından yaralanarak hastaneye kaldırıldı.
Oy ve ötesinin açıklamasına göre; Kadıköy Necatibey İlköğretim Okulu’nda mühürsüz oylar çıktı. Kargaşa büyüyor.
13. Türkiye’nin birçok yerinde kampanya materyallerinin toplanmadığı, bu konudaki YSK kararına uyulmadığı yoğun olarak gözlemlenmiştir.
14. Muş’ta Hasköy’ün Sungu mezrasında AKP’li bir seçmenin toplu oy kullandığına dair görüntü ortaya çıktı
15. Rize / Çayeli derecik köyü 1093 ve 1094 nolu sandıklarda açık oy kullanımı yapıldı ve sandığa gitmeyen insanların yerine de oy kullanıldı.
16. Hakkâri Merkeze bağlı Ceylanlı Köyü’nden kimi seçmenler, 25 kilometre yol yürüyerek sandığa ulaştı.
Hakkâri Yüksekova Atatürk Ortaokulu’nda 1117 No’lu sandıkta polisin sandık kuruluna müdahale ettiği, sandık başkanını zorlayıp halkın oy kullanmasını zorlaştırdığı iddia edildi.
İYİ Parti Hakkari Milletvekili Adayı Dilek Tanrıkulu, Hakkari’de Cumhuriyet İlkokulu’nda oy kullanmaya gittiği sırada, AKP’li olduğu iddia edilen bir grup tarafından cinsiyetçi hakaretlere maruz bırakıldı. Dilek, aynı grup tarafından darp edilmek istenirken, gerginliğin tırmandığı kaydedildi.
17. Adana Turgut Özal Bulvarı’nda Piri Reis Anadolu Lisesi ile Kaya Perde arasında seçim yasaklarına rağmen AKP’nin giydirilmiş seçim arabası ile insan taşındı.
18. Van’ın Erek Toki İlkokulu ve Mehmet Akif Ersoy Lisesi’nde HDP müşahitleri keyfi olarak okul dışına çıkartıldı.
19. Isparta‘da okullarda müşahit kartı yerine AKP’li görevliler parti amblemli görev kartı takıyor. Seçim yasağı olmasına rağmen Isparta sokaklarında AKP seçim araçları dolaştırılıyor.
20. Hatay’ın Antakya ilçesine bağlı Maşuklu Mahallesi’nde bir çocuk abisinin adına oy kullanmaya çalışırken yakalandı. Avukat Gürkan Korkmaz tutanak tutarken, sandık başkanı hakkında da suç duyurusunda bulunulacak. Aynı yerde birkaç mükerrer oy vakasının yaşandığı da aktarıldı.
21. Bitlis Tatvan’a bağlı Benekli (Çilxor) köyünde Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) sandık görevlisi korucular tarafından darp edilip dışarı atıldı. HDP’li sandık görevlisinin köy korucuları tarafından darp edilme anı cep telefonu kameraları ile anı anına görüntülendi.
Bitlis Biri kadın üç kişiden oluşan İsveç’ten gelen gözlemci heyet, Bitlis’in Hizan ilçesine bağlı köylerde gözlem yaptıktan sonra dönüş yolunda araçları durdurularak gözaltına alındı.
22. Seçimleri yerinde izlemek için Fransa’dan gelen iki kişilik heyet ve yanlarında bulunan bir tercüman Ağrı girişinde bulunan polis noktasında gözaltına alındı. Heyetin gözaltı gerekçesi ise öğrenilemedi.
23. Iğdır’ın Karakoyunlu ilçesine bağlı Zor, Gülpınar ve İslam köylerinde AKP’li yöneticilerin açık oy kullandığı öğrenildi. Okulda bulunan görevlilerin ve yurttaşların tepkisi üzerine AKP’liler dışarı çıkarılırken, kullanılan açık oyların iptal edildiği bildirildi.
24. Mardin Derik’te oyunu kullanmaya giden Fatma Dinler, hakkında kesinleşmiş hapis cezası olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı. Fatma Dinler tutuklanarak cezaevine gönderildi.
Mardin’in Derik ilçesinde, “Toplantı ve Gösteri Yasası Kanunu’na Muhalefet” suçundan yargılandığı davadan aldığı hapis cezası kesinleşen Fatma Dinler (72), oyunu kullandıktan sonra gözaltına alındı. 10 ay hapis cezası olduğu öğrenilen Fatma, tutuklandı.
İHD olarak tespit edebildiğimiz ihlaller yukarıda belirtilmiş olup bilgiler gelmeye devam etmektedir.
İNSAN HAKLARI DERNEĞİ