Mardin E Tipi Kapalı Hapishanesinde tutulmakta olan çok sayıda mahpusun küresel ölçekte yaşanan ve etkisi halen devam eden koronavirüs ( Covid-19 ) salgın sürecinde sağlığa erişim hakkı başta olmak üzere bir takım haklarına getirilen kısıtlamalar, 27 Kasım 2020 tarihinden beri süresiz – dönüşümlü olarak başlatılan açlık grevleri, cezaevinde meydana gelen sevk/nakiller ve yaşanan diğer hak ihlallerine ilişkin sorun ve sıkıntılarla ilgili bilgilendirilmemiz üzerine, öncelikle mahpusların sağlık durumları hakkında bilgi edinmek, yine iddia edilen hak ihlallerinin gözlemi, tespiti ve çözümü konusundaki görüş ve önerilerimizi ilgili mercilerin dikkatine sunmak ve kamuoyu ile paylaşmak amacıyla Mardin Barosu İnsan Hakları ve Cezaevi Komisyonu avukatlarından oluşan heyetle Mardin E Tipi Kapalı Hapishanesine ziyaret gerçekleştirilmiştir. Bu rapor sonucunda yapılan değerlendirmeler ve öneriler aşağıdadır.
Değerlendirme Ve Öneriler
Heyetimizce yapılan gözlemler neticesinde 6 mahpusla yapılan görüşmede görüşülen mahpusların benzer beyanlarda bulunulmuş olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultu da tespit edilen hak ihlalleri;
- Cezaevlerindeki haksız nakil, usulsüz saldırı niteliğindeki arama, askeri düzen sayım, haberleşme, hücre, iletişim ve görüş disiplin cezaları, sağlığa erişim ve sair hak ihlalleriyle ilgili acil çözümlerin üretilmesi,
- En temel insani haklar olan hijyen malzemesi, sağlığa erişim, iyi beslenme, spor ve bilgi edinme, kitap ve gerekli şahsi eşya bulundurma vb. haklarının ihlaline yol açan kötü cezaevi koşullarının ivedilikle düzeltilmesi,
- Hasta mahpusların sağlık durumlarının acil takibi ve tedavilerinin geciktirilmeden yapılması,
- İnsani/makul taleplerinin yerine getirilmesi,
- Ailelerine yakın yerlerdeki cezaevlerine nakil taleplerinin kabul edilmesi,
- Beyanlarda belirtilen insanlık onuru ile bağdaşmayan kötü muamele iddiaları karşısında Adalet Bakanlığı ve cezaevi savcıları tarafından gereken hassasiyetin gösterilmesi, iradi veya ihmali davranışlarıyla kusur veya kastları tespit edilen kamu görevlileri hakkında ivedilikle adli ve idari soruşturmaların başlatılması, kötü muamele gördüğünü belirten mahpusların beyanlarının tanık/mağdur/şikayetçi sıfatıyla alınarak can güvenlikleri sağlanmak koşuluyla sağlık raporlarının aldırılması ve cezaevi kamera kayıtları da incelenmek suretiyle sorumluların tespit edilmesi ve tatmin edici bir yargılama yapılması,
- Hak ihlallerine yol açan, mahpusların yaşamlarını çekilmez hale getiren cezaevi koşullarının düzeltilmesine yönelik idari çalışmaların yapılması, cezaevlerinde görevli tüm personellere insan hakları eğitimi verilmesi ve uygulama takibi yapılması,
- Cezaevlerinin bağımsız uzmanlardan oluşan sivil toplum heyetlerinin ve Kamu Yönetiminin Ortak Denetimin açılarak, sorunların tespiti ve çözüm yollarının birlikte üretilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Evrensel hukuk ilkeleri ve yasalarca tanınmış temel haklar baz alınarak hak ihlallerinin ortadan kaldırılması için; Her şeyden önce güvenlikçi bakış açısına dayanan yasa yapım ve politikalardan vazgeçilerek “İNSANCIL HUKUK” yönetim anlayışının benimsenmesi ve 2016 tarihli Avrupa Cezaevi kuralları tavsiye kararlarına uyulması, hapishanelerin düzenli idari denetime ve sivil bağımsız heyetlerin izlemesine açık olması, insan onuruna yakışır anlayış ve pratiğin hayata geçirilmesi için TBMM’nin, Adalet Bakanlığı’nın, TBMM Cezaevi Ve İnsan Hakları Komisyonunun, Valilik İnsan Hakları Birimine, Cezaevi İzleme Kuruluna, Savcılıklara sorunların çözümü için harekete geçmesi gerektiğini bir kez daha belirtiyor ve kamuoyu ile paylaştığımız raporun dikkate alınarak gereğinin yapılmasını önemle vurguluyoruz.
Raporun tamamı için: Mardin E Tipi Hapishanesi Raporu
Mardin Barosu İnsan Hakları Ve Cezaevi İzleme Komisyonu
İnsan Hakları Derneği Mardin Şubesi