COVID-19 Hapishane İzleme: Haftalık Bülten-5

Dünya genelinde 18.05.2020 tarihi itibariyle Covid-19 tanısı konulan kişi sayısı 4.797,383; hayatını kaybeden kişi sayısı ise 316,451 olarak kayıtlara geçmiştir[1]. Resmi açıklamalara göre hastalık 11.03.2020 tarihinde Türkiye’de de baş göstermiştir. 18.05.2020 itibariyle ülkemizde 149.435 kişide Covid-19 tespit edilmiştir. Ne yazık ki bu hastalardan 4.140 kişi hayatını kaybetmiştir[2].

Salgın hastalık karşısında halk sağlığının korunması için hükümet tarafından bir dizi önlemler alındı. 16.03.2020 tarihinde ortaöğretim okulları ve üniversiteler tatil edildi. Devamında 65 yaş üstü ve kronik rahatsızlığı olanların sokağa çıkması İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile yasaklandı. Birden fazla kez 31 ilde İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile genel sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Önlem alınması gereken alanlardan birinin hapishaneler olduğu dikkate alınmış olsa da hapishanelere ilişkin Adalet Bakanlığı tarafından art arda açıklanan[3] önlemler pandemi karşısında yetersiz kalmıştır.

20 Mart 2020 tarihinde Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) mahpuslara ilişkin bir dizi ilkeler[4] yayınladı. 25 Mart 2020 tarihinde ise BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri bir çağrıda bulundu[5] ve 6 Nisan 2020 tarihinde de Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri yine bir çağrıda bulundu[6]. Bu ilke ve çağrıların ortak noktası cezaevlerinde bulunan mahpusların sayısının azaltılması ve pandemi kapsamında alınacak önlemlerin mevcut özgürlükleri kısıtlama noktasına varmaması idi. Yine BM İnsan Hakları Komiseri ve Avrupa Konseyi İnsan Haklar Komiseri bu çağrılarda açıkça gerekçesiz tutuklanan siyasi mahpusların serbest bırakılmaları talebinde bulundu. Oysaki Adalet Bakanlığının açıkladığı önlemler mahpusların aileleriyle görüşme hakkını tamamen ortadan kaldırıyor ve avukat görüşmelerini kısıtlıyordu. Yine İnfaz Yasası’nda “kısmi af” adı altında yapılan değişikliklerde siyasi mahpuslar kapsam dışı bırakılmıştı. Yine İnsan Hakları İzleme Örgütü “Türkiye hasta mahpusları büyük risk altında bırakıyor.” Diyerek bir çağrıda bulundu[7] .

13.04.2020 tarihinde Adalet Bakanlığı’nın açıklamasında[8] 5 açık hapishanede toplam 17 mahpusunun Covid-19 testinin pozitif çıktığı, 3 mahpusun hayatını kaybettiği, 1 mahpusun yoğun bakımda olduğu ve kalan 13 mahpusun tedavilerinin devam ettiğini açıkladı. Ayrıca 79 infaz koruma memurunun Covid-19 testinin pozitif çıktığını belirtilmiştir.

Ayrıca Bafra Hapishanesinde tutuklu bulunan M.Y.’nin Covid-19 nedeniyle hayatını kaybettiği açıklanmıştır[9]. Aliağa(Şakran) Kadın Hapishanesinde 2 mahpusun karantina koğuşunda kaldığı, hapishaneye gelen doktorların ve bazı infaz koruma memurlarının Covid-19 testinin pozitif çıktığı öğrenilmiştir.

22.04.2020 tarihinde ise İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan yapılan yazılı açıklamada[10], İzmir Buca Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda 19 Nisan tarihinde bir hükümlüde korona virüs tespit edilmesinin ardından filyasyon çalışması yürütüldüğü ve 64 hükümlüde daha korona virüs testinin pozitif çıktığını belirtti. Savcılık korona virüse yakalanan toplam mahpus sayısının 65 olduğunu bildirirken, bu kişilerin hastanede tedavi altına alındığını duyurdu. Testi pozitif çıkan 70 yaşındaki kalp hastası bir hükümlünün ise yoğun bakımdan çıkarıldığı ve sağlık durumunun iyi olduğu açıklandı.

28.04.2020 tarihinde Konya Cumhuriyet Başsavcısı Ramazan Solmaz Konya E Tipi Cezaevi’nde korona virüsüne yakalanan 55 tutuklu ve hükümlünün hastaneye sevk edildiğini duyurdu[11]

28.04.2020 tarihinde Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, “4 ayrı cezaevinden 120 tutuklu ve hükümlüye Covid-19 tanısı konuldu, tamamı hastanelerde tedavi altında, sağlık durumları iyi” dedi. Ayrıca Bakan Gül, korona virüs nedeniyle yoğun bakımda tutuklu ve hükümlü bulunmadığını ekledi[12]. Ancak Bakan Gül konuşmasında kaç infaz memurunun Covid-19 testinin pozitif çıktığı konusunda herhangi bir bilgi vermedi.

08.05.2020 tarihinde Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “Silivri Ceza İnfaz Kurumu 7 numaralı L tipi Cezaevi’nde koronavirüs belirtileri gözlemlenen ve hemen akabinde sağlık kurumuna sevk edilen 2 tutuklu/hükümlünün KOVİD-19 testleri pozitif çıkmıştır. İl Sağlık Müdürlüğü ile koordineli bir şekilde, iki şahısla temasta olduğu değerlendirilen tutuklu/hükümlüler üzerinde kapsamlı bir filyasyon çalışması yapılmıştır. Yapılan testlerde 42 tutuklu/hükümlünün daha KOVİD-19 testleri pozitif çıkmıştır.” açıklaması yapılmıştır.

Bültenin tamamı için:

COVID-19 Hapishane İzleme: Haftalık Bülten-5

[1] https://www.worldometers.info/coronavirus/?utm_campaign=homeAdUOA? (E.T. 11.05.2020)

[2] https://covid19.saglik.gov.tr/ (E.T. 11.05.2020)

[3] http://www.basin.adalet.gov.tr/Etkinlik/ceza-infaz-kurumlarinda-alinan-koronavirus-tedbirleri-30-nisana-kadar-uzatildi (E.T. 11.05.2020)

[4] https://www.ihd.org.tr/ozgurlugunden-yoksun-birakilan-kisilere-korona-virus-pandemisi-baglaminda-muameleye-iliskin-ilkeler/ (E.T. 27.04.2020)

[5] https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=25745&LangID=E (E.T. 11.05.2020)

[6] https://www.coe.int/en/web/commissioner/-/covid-19-pandemic-urgent-steps-are-needed-to-protect-the-rights-of-prisoners-in-europe (E.T. 11.05.2020)

[7] https://www.hrw.org/tr/news/2020/04/03/340344 (E.T. 11.05.2020)

[8] https://www.pscp.tv/w/1eaJbQpzLOqGX (E.T. 11.05.2020)

[9] https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/coronadan-cezaevinde-ilk-olum-5734893/ (E.T. 11.05.2020)

[10] https://www.gazeteruzgarli.com/buca-cezaevinde-65-mahpusta-koronavirus-tespit-edildi/ (E.T. 11.05.2020)